بررسی گفتمان عاطفی در شعر مولای متقیان(ع) میررضی دانش مشهدی با رویکرد نشانه - معناشناسی***

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشگاه آژاد اسلامی واحد یزد
2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد
چکیده
هدف این مقاله بررسی گفتمان عاطفی با رویکرد نشانه-معنا شناسی در یک غزل میررضی دانش مشهدی است. شعر، زبان دل و زاییدۀ احساسات آدمی است و شاعر کسی است که این احساسات و عواطف را با زبانی مخیل و موزون در ساختاری مطلوب بیان می­کند. نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان شعر، ابزارهایی جدید و مناسب با کارکردهای متنوع و نو در راستای مطالعات ادبی می‌باشند که عاطفۀ شاعر را در ابعاد تجربۀ شعری، سطح و نوع عاطفه، زبان و مخاطب مورد نقد و بررسی قرار می­دهند. در این بررسی جریان عاطفی گفتمان در شعر، در راستای بررسی شرایط شکل­گیری و تولید نظام عاطفی، و چگونگی ایجاد معنا از طریق آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. پرسش اصلی بررسی حاضر این است که شاعر چگونه از عناصر گفتمانی در راستای ایجاد فضای عاطفی استفاده کرده است و الگوی تنشی در شعر بر اساس کدام الگو شکل گرفته است و فرآیند عاطفی در شعر، تابع کدام سازوکار نشانه-معناشناختی است. نتایج نشانگر این است که نظام عاطفی گفتمان در شعر میررضی تابعی از نظام عاطفی گفتمان فرآیندی حسی ادراکی، تنشی و جسمانه­ای است و بر اساس الگوی رخدادی شوشی (شوشی-رخدادی) شکل گرفته است. همچنین فرآیند طرحوارۀ تنش عاطفی شعر ناهمسو و واگرا می­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آیتی، اکرم(1392) بررسی نشانه-معناشناسی گفتمان در «شعر پی دارو چوپان» نیما یوشیج، جستارهای نوین ادبی، شماره 180 (از صفحه 105 تا 124)
اسماعیلی، عصمت؛ کنعانی، ابراهیم(1391) بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر «غزل برای گل آفتابگردان» سروده شفیعی کدکنی براساس رویکرد نشانه– معناشناختی، پژوهش‌های ادبی، شماره 36 و 37 (از صفحه 9 تا 34)
خراسانی، فهیمه؛ غلامحسین زاده غلامحسین؛ شعیری، حمیدرضا (1394) بررسی نظام گفتمانی شوشی در داستان سیاوش، پژوهش‌های ادبی، شماره 48 (از صفحه 35 تا 54)
دهرامی، مهدی؛ عمرانپور، محمدرضا(1392) نقد و بررسی عاطفه در اشعار نیما یوشیج، پژوهشنامه ادب غنایی، شماره 20 (از 65 تا 82)
زیرک، ساره(1399) بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر وداع «اخوان ثالث» با رویکرد نشانه معناشناسی، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی، شماره44،(201-179)
شعیری، حمیدرضا (1389) تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان، چاپ دوم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) مرکز تحقیق و توسعه‌ی علوم انسانی.
------------ (1395) تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان، تهران. انتشارات سمت.
------------ (1395) نشانه- معناشناسی ادبیات، نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
-----------(1385)تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان، چ1، تهران: سمت
-------------(1388) معناشناسی نوین، چاپ دوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه‌ی علوم انسانی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1383) ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا سقوط سلطنت)، تهران: سخن
فاضلی، مهبود؛ شیرین علیزاده کلور، معصومه(1394) بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر «سفر‌ به‌ خیر»، جستارهای زبانی، شفیعی کدکنی با رویکرد نشانه- معنا‌شناسی، جستارهای زبانی، شماره 22 (از صفحه 205 تا 228)
کنعانی، ابراهیم(1397) نشانه- معناشناسی نور در شعر سهراب سپهری، نشریه زبانشناسی و گویش-های خراسان، شماره 1، (20-1)
گرماس، ژولین آلژیرداس (1389) نقصان معنا. ترجمه حمیدرضا شعیری. تهران: نشر علم.
محمودی، مریم؛ خادم، اعظم(1396)کاربست گفتمان عاطفی در متون تعلیمی با تکیه بر باب پنجم گلستان سعدی، نشریه پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره 33،(120-91)
Landowski, E., Les intéractions risqué.InNouveaux acts sémiotique№101,102,103, PULIM, Limoges, 2005.

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 22 تیر 1404