دوره 11، شماره 6 - ( 1399 )                   جلد 11 شماره 6 صفحات 514-481 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.23223081.1399.11.6.13.2

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mofidi R. Statistical Evidence for Mood Functions of ‘be-’ in New Persian: A Diachronic Study. LRR 2021; 11 (6) :481-514
URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-31419-fa.html
مفیدی روح‌الله. شواهدی آماری از نقش‌های وجهی «بـ» در فارسی نو: مطالعه‌ای درزمانی. جستارهای زبانی. 1399; 11 (6) :481-514

URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-31419-fa.html

شواهدی آماری از نقش‌های وجهی «بـ» در فارسی نو: مطالعه‌ای درزمانی
روح‌الله مفیدی*
استادیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران. ، mofidi@hum.ikiu.ac.ir
چکیده:   (1891 مشاهده)
عنصر تصریفی «بـ» در نظام وجه فارسی نو تاکنون سه نقش دستوری نشانۀ وجه التزامی، نشانۀ وجه امری و نشانۀ آینده را برعهده داشته ‌است که وجه اشتراک آن­ها غیرقطعی ­بودن وقوع رویداد (درتقابل با گزارش وقوع قطعی رویداد در وجه اخباری) است. تحقیق حاضر که بر اساس پیکره­ای متشکل از نمونه­گیری از 55 اثر مکتوب در یک بازۀ یازده قرنی (قرن 4 تا 14 هجری) انجام گرفته ‌است، نشان می­دهد که در طول این دوره، بسامد «بـ» در نقش نشانۀ وجه التزامی سه برابر، و در نقش نشانۀ وجه امری دوونیم برابر شده‌ است، ولی نقش وجهی سوم (نشانۀ آینده) عمدتاً در قرن­های 4 تا 6 فعال بوده و به­تدریج متوقف شده ‌است. همچنین، به­استناد داده­های پیکره و آمارهای توصیفیِ ارائه­شده در مقاله، از قرن 13 کاربرد «بـ» که قبلاً تقریباً منحصر به افعال ساده بوده، به قلمرو افعال مرکب نیز گسترش یافته ‌است. ازسوی دیگر، بی­نظمی­هایی در آمارهای افزایش بسامد «بـ» در پیکره در طول یازده قرن دیده می­شود که نگارنده تلاش کرده ‌است با توسل به فرضیه­هایی چون کهن­گرایی دستوری در بعضی متون و تحریف احتمالی الگوهای دستوری در فرایند نسخه­نویسی، آن­ها را تحلیل کند. درمجموع، آمارها نشان می­دهد که دستوری‌شدگی «بـ» از قبل از قرن 4 آغاز شده بوده و در طول این یازده قرن ادامه یافته و در فارسی امروز نیز بسامد آن همچنان در دهه­های اخیر در حال افزایش بوده ‌است.
 
 
واژه‌های کلیدی: واژه­های کلیدی: آینده، التزامی، امری، دستوری‌شدگی، فارسی نو، نشانۀ وجه
متن کامل [PDF 520 kb]   (1358 دریافت)    
نوع مقاله: مقالات علمی پژوهشی | موضوع مقاله: دستور زبان
انتشار: 1399/11/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.