1- دانشیار زبان شناسی همگانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران ، ahangar@english.usb.ac.ir
2- دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده: (9320 مشاهده)
نفی یکی از مفاهیم اساسی در زبانهای طبیعی است. در همۀ زبانهای طبیعی صورتهای منفی متناظر با جملات مثبت وجود دارد. معنای جملات منفی در این زبانها در تضاد با معنای جملات مثبت متناظرشان است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی بازنمود ساختواژی و نحوی مقولۀ نفی و انواع جایگاه آن در گویش لری کهگیلویه بر اساس برنامۀ کمینهگراست. اگرچه یکی از نویسندگان، گویشور بومی گویشِ مذکور است؛ اما دادههای پژوهش از گفتار پنج گویشور مردِ مسن و بیسواد نیز استخراج شد. نتایج پژوهش نشان میدهد نشانۀ منفی در گویش لری پیش از گروه زمان Tense Phrase/TP و بهعنوان گروهی مستقل تولید و در جایگاههای مختلفی در جمله ظاهر میشود. در جملات خبری غیراسنادی و استفهامی، نشانۀ منفی ابتدا پیش از گروه زمان TP در هستۀ گروه منفی، Negative Phrase/NegP1 تولید میشود، سپس توسط فعل جذب میشود. در این جایگاه، ارتباط بین فعل و هستۀ گروه نفی از طریق رابطۀ مطابقه صورت میگیرد. گروه منفی 2 NegP2 دیگر جایگاهی است که این نشانگر در جملات خبری اسنادی در آن ظاهر میشود. در این جایگاه، نشانۀ منفی دستخوش هیچگونه حرکتی نمیشود و در جایگاه اصلی خود باقی میماند. علاوه بر این، در این جملات نشانۀ منفی میتواند به جایگاه مشخصگر گروه کانون Focus Phrase/FP نیز حرکت کند. همچنین، در جملات پرسشی بلی ـ خیر، نشانۀ منفی میتواند در جایگاه هستۀ متممنما Complimentizer Phrase/CP قرار گیرد. افزون بر این، نشانۀ منفی در این گویش میتواند بهعنوان پیشوند پیش از فعل قرار گیرد و بهعنوان قید نفی نیز پیش از گروه زمان TP واقع شود.
موضوع مقاله:
زبان شناسی انتشار: 1396/8/18