1- دانشجوی دکتری تخصصی رشته زبان شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
2- دانشیار گروه زبان شناسی،گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران. ، golfamar@modares.ac.ir
3- دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده: (3391 مشاهده)
چکیده
"که" از پرکاربردترین تکواژها در نظام گفتاری و نوشتاری زبان فارسی است که علاوه بر کاربردهای گستردهای چون ضمیر مبهم، متممنما، نشانۀ تأکید و...به عنوان موصولنما در ابتدای بندهای موصولی بدون تغییر شکل حضور یافته و نقشهای متفاوتی را پذیرا میباشد. هدف اصلی این جستار مطالعۀ نقشهای دستوری، معنایی و کاربردشناختی تکواژ "که" در بندهای موصولی زبان فارسی میباشد. لذا برای ارائۀ توصیفی تا حدامکان کامل از تکواژ "که" بررسی دقیق مجموعهای از شواهد طبیعیِ کاربردِ این پدیده در زبان فارسی ضروری است. ازاینرو برای کارآمدی این تحقیق، دادهها از جملات طبیعی گفتاری و نوشتاری گویشوران زبان فارسی جمعآوری شدهاند. سپس تکواژ "که"در بندهای موصولی براساس نقشهای دستوری و معنایی و نیز کاربردشناختی مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش که مبتنی بر تحقیق توصیفی و تحلیلی میباشد تلاش بر این است تا در چارچوب نظریۀ ردهشناختی با تکیه بر تعمیمهای ردهشناختی کمری(1989) به این پرسشها پاسخ داده شود که در بندهای موصولی زبان فارسی تکواژ "که" کدام نقشهای دستوری،معنایی و کاربردشناختی را به عهده دارد؟در فرض اصلی تمام نقش های دستوری یک گروه اسمی برای "که" در نظر گرفته شدهاند. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که تکواژ "که" تمام نقشهای دستوری یک گروه اسمی مانند: فاعل، مفعول...را دریافت مینماید. این تکواژ نقشهای معنایی متنوعی را چون کنشگر،کنش پذیر،هدف... پذیرا میباشد. همچنین "که" به عنوان نشانگر تأکید پس از هر سازهای که هم دارای اطلاع کهنه و هم اطلاع نو باشد قرار گرفته و آن را مورد تأکید قرار میدهد.
کلید واژهها: بند موصولی،موصولنما،نقشهای معنایی،اطلاع نو،اطلاع کهنه
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
زبان شناسی انتشار: 1402/7/10