1- دانشجوی دکتری تخصصی فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2- استادیار فرهنگ و زبانهای باستانی و ایرانشناسی، دانشگاه تهران، ایران ، alishahidi@ut.ac.ir
3- استاد بازنشسته فرهنگ و زبانهای باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده: (1183 مشاهده)
در پژوهش حاضر بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی به بررسی تغییرات واجی و صرفی وامواژههای فارسی در فرآیند بومیسازی و نیز دامنه نفوذ و تاثیر زبان فارسی در زبان ترکی عثمانی پرداخته شده است. بدین منظور، با مراجعه به تمام فرهنگها و لغتنامهها، فرهنگ تعابیر و کنایات، فرهنگهای موضوعی و دایرهالمعارفهایی که در طول دوره امپراطوری عثمانی در آناتولی نوشته شدهاند، دادههای مورد نیاز برای این پژوهش ، که در حدود 6000 وامواژه فارسی بودهاند ، جمعآوری و بررسی شدند. در این پژوهش با استفاده از نرمافزار excel در رایانه، درصد و بسامد وقوع فرآیندهای رایج در حوزه واجی و صرفی، مشخص شدهاند. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که از میان فرآیندهای آوایی و واجی شامل هماهنگی واکهای، فراتمایز آوایی، همگونی، قلب، درج، حذف، ابدال و تضعیفشدگی؛ هماهنگی واکهای که از ویژگیهای بارز زبان ترکی به عنوان یک زبان پیوندی است، دارای بیشترین فراوانی است. در حوزه صرفی که فرآیندهای ترکیب و اشتقاق مورد بررسی قرار گرفتند، اشتقاق دارای بیشترین فراوانی بوده است. با وجود خصوصیات ردهشناختی متفاوت دو زبان فارسی و ترکی، ارتباط این دو زبان گسترده و پیامدهای آن بطور چشمگیری یک طرفه بوده است که پیامد آن، وجود بسیاری از واژههای فارسی در زبان ترکی عثمانی است.