1- دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران ، miakhilismatullah30@gmail.com
2- استاد زبانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده: (1073 مشاهده)
زبان پشتو یکی از زبانهای ایرانی است که دربارهی آن پژوهشهای زبانشناختی اندکی صورت گرفته است. سببیسازی در زبان پشتو نیاز به توضیح بیشتر دارد زیرا این مسأله از اهمیت زیادی برخوردار است اما در کتابهای دستور زبان پشتو و زبانشناختی این زبان توجه لازم به این مسأله نشده است. از اینرو بررسی و پژوهش سببیسازی در این زبان از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این پژوهش توصیف مقولۀ سببیسازی زبانِ پشتو میباشد. دادههای مورد نیاز این تحقیق از آثار و گویشوران این زبان براساس پژوهشِ دبیرمقدم (1399) انجام شده است. روشِ تحقیق این نوشتار علاوه بر توصیف سببیسازی، مبتنی بر مثالهای زبانِ پشتو است که آوانویسی و معنا گزاری شده است. نمونههای این متن از میان صدها جمله انتخاب شده و مورد تحلیل و تجزیه قرار گرفته است. مسألهی مهم، بازنمایی ساخت سببی در زبان پشتو است که چگونه انجام میشود؟ زبان پشتو از جملهی زبانهای فاعل- مفعول-فعل است و سببیسازی در این زبان به شکل صرفی و نحوی وجود دارد. این پژوهش بر اساس نظریهی ردهشناسی به تحلیل دادهها پرداخته است. سببیسازی زبان در پشتو نسبت به زبان فارسی پیچیده است؛ چون از یک اصل مشخص پیروی نمیکند. در سببی صرفی علاوه بر وند(aw) از پیش اضافههای (pӘ,pӘr) و(war bânde,pre) کار گرفته میشود. میزان زایایی سببیهای کمکی در زبان پشتو بیشتر است چون با بیشتر افعال میآید و فعل را متعدی میسازد.