بررسی و تحلیل تفکّر لغوی حاکم بر علم اصول نحو به عنوان پدیده‌ای مهم در علم زبان شناسی زبان عربی است که به عنوان یک اصل کلّی حاکم بر علم نحو، ذهن زبان‌شناسان قدیم و جدید را از دیرباز تا کنون به خود مشغول نموده است. از میان این علم چهارگانه اصول نحو، بررسی و تحلیل این تفکّر زبانی در مسأله «سماع » که مستندِ دیگراصول نحو مانند «قیاس» و «اجماع» است، آن هم از منظر دو زبان‌شناس و عالم اصول نحوی متقدم و معاصر، سیوطی در قرن نهم و تمّام حسّان در قرن معاصر، ما را برآن داشت که با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع و داده‌های زبانی موجود، به بررسی و تحلیل این مسأله بپردازیم. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است، که این دو عالم نحوی متقدم و معاصر در اولین منبع سماع، یعنی کلام عرب و شرایط مکانی و زمانی حاکم بر آن کلام، اختلاف قابل ملاحظه‌ای نداشته ولی در دومین منبع سماع، یعنی در قرآن کریم اختلاف نظر دارند. سیوطی در این منبع سماع باتوجه به تحرّز (پروای) دینی که از آن برخوردار بوده است، در مبحثِ استناد به قراءات قرآنی درقاعده سازی قواعد نحوی، با ملاحظه این مطلب که: «مسئله قرائت، سنتی است که از آن پیروی شده و با آن مخالفت نمی‌شود»

واژه‌های کلیدی: زبان عربی، علم اصول نحو، مستند سماع، منابع سماع، سیوطی و تمّام حسّان.

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---