1
استادیار زبان‌شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2
دانشیار زبان‌شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3
دانشجوی دکتری زبان‌شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
این مقاله می‌کوشد تا نوع راوی و وجهیت حاکم بر دیدگاه راوی را در داستان کوتاه بهرام صادقی با عنوان «صراحت و قاطعیت» (1388) بررسی کند. این مطالعه بر‌اساس الگوی پیشنهادی سیمپسون (1993) صورت می‌گیرد که در آن روایت و زاویه دید با دیدگاهی زبان‌شناختی بررسی می‌شوند. هدف این پژوهش، تعیین نوع راوی و نوع وجهیت این داستان می‌باشد. بنابراین در وهله اول تلاش بر آن است که دریابیم از میان انواع راوی طرح‌شده در الگوی سیمپسون، این داستان به کدام نوع تعلق دارد و سپس بررسی نماییم که آیا وجهیت داستان مثبت، منفی یا خنثی است. فرض ما این است که راوی این داستان سوم شخص روایی و داستان دارای وجهیت خنثی است. در این تحقیق، داده‌ها بر‌اساس مقولات و ابزارهای تحلیلی معرفی‌شده در نظریه، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند؛ بنابراین روش این تحقیق توصیفی_ تحلیلی است. بررسی این داستان نشان می‌دهد که راوی از نوع «ب» (سوم شخص در حالت روایی) است که با اراده و اختیار تام وارد ذهن شخصیت‌ها می‌شود. با بررسی ابزارهای وجهی به‌کار‌رفته در تک‌تک جملات داستان مشخص می‌شود که راوی در درجه اول از افعال و قیود تمنایی و سپس جملات بیان‌کننده عقیده، جملات عام، فعل‌های امری، قیود و صفات ارزیابانه که همگی نشان‌گر وجهیت مثبت هستند، استفاده کرده است. همچنین راوی برای نشان دادن نحوه رخ دادن سوء تفاهمات و همچنین ارزیابی موقعیت، از برخی ابزارهای زبانی مرتبط به وجهیت منفی استفاده کرده که عمده‌ترین آن‌ها افعال شناختی است.
· صادقی، بهرام (1388).«صراحت و قاطعیت» (در مجموعة سنگر و قمقمههای خالی). چ 2. تهران: کتاب زمان.
علوی، سیده‌فاطمه (1381). بررسی دیدگاه روایی در سه داستان کوتاه صادق چوبک: رویکرد تحلیل کلام انتقادی. پایاننامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشکده علوم انسانی دانشگاه تهران.
وبستر، راجر (1382). پیش‌درآمدی بر مطالعه نظریه ادبی. ترجمه الهه دهنوی. چ 1. تهران: روزنگار.
لینت‌وِلت، ژپ (1390). رسالهای در باب گونه‌شناسی روایت؛ نقطه دید. ترجمه علی عباسی و نصرت حجازی. چ 1. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
Barthes, R. (]1966[ 1977). “Introduction to the structural analysis of narratives”. trans. Heath, S. In Image Music Text. (pp. 79–124). New York: Hill & Wang.
Booth, W. (1961). The Rhetoric of Fiction. Chicago: The University of Chicago Press.
Fowler, R. (1977). Linguistics and the Novel. London: Methuen.
Fowler, R. (1986). Linguistic Criticism. Oxford: Oxford University Press.
Freeman, D. (ed.) (1981). Essays in Modern Stylistics. London: Methuen.
Genette, G. ([1972] 1980). Narrative Discourse: An Essay in Method. Trans. J. E. Lewin. Ithaca. NY: Cornell University Press.
Genette, G. ([1982] 1997). Palimpsests: Literature in the Second Degree. trans. C. Genette, G. and C. Doubinsky. Lincoln: University of Nebraska Press.
Genette, G..([1983] 1988). Narrative Discourse Revisited. trans. J. E. Lewin. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Genette, G. .([1991] 1993). Fiction and Diction. Trans. Catherine Porter. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Genette, G. (1966, 1982). “Frontiers of narrative”. In Figures of Literary Discourse. Trans. Sheridan, A. (pp. 127–42). New York: Columbia University Press.
James, H. (1963). “The art of fiction”. in M. Shapira (ed.) Henry James: Selected Literary Criticism. Harmondswarth: Penguin.
Lubbock, P. (1973). The Craft of Fiction [1921]. New York: Viking Press.
Okhovvat, A .(1995). The Grammar of Story, Esfahan: Farda Publication.
Scholes, R. & R. Kellogg (1966). The Nature of Narrative. Oxford: Oxford University Press.
Shairi, H. R. & F. Sasani (2008). “ Point view and Perspective in Discourse”. International Journal of Humanities. Vol. 15. No .1.Pp. 69-80.
Simpson, P. (1993). Language, Ideology, and Point of View. London: Routledge.
Tomashevskii, B. (1965).“Thematics”. in Lee T. Lemon & Marion J. Reis (eds). Russian Formalist Criticism. Lincoln: University of Nebraska Press.
Uspensky, B. (1973). A Poetics of Composition. Berkeley: University of California Press.
علوی,فاطمه , پورابراهیم,شیرین , پورابراهیم,شیرین , غیاثیان,مریم سادات و گیلانی,مصطفی . (1395). بررسی زبان‌شناختی زاویه دید در داستان کوتاه «صراحت و قاطعیت» بر‌اساس الگوی سیمپسون. جستارهای زبانی, 7(3), 87-105.
MLA
علوی,فاطمه , پورابراهیم,شیرین , پورابراهیم,شیرین , غیاثیان,مریم سادات , و گیلانی,مصطفی . "بررسی زبان‌شناختی زاویه دید در داستان کوتاه «صراحت و قاطعیت» بر‌اساس الگوی سیمپسون", جستارهای زبانی, 7, 3, 1395, 87-105.
HARVARD
علوی,فاطمه,پورابراهیم,شیرین,پورابراهیم,شیرین,غیاثیان,مریم سادات,گیلانی,مصطفی. (1395). 'بررسی زبان‌شناختی زاویه دید در داستان کوتاه «صراحت و قاطعیت» بر‌اساس الگوی سیمپسون', جستارهای زبانی, 7(3), pp. 87-105.
CHICAGO
فاطمه علوی, شیرین پورابراهیم, شیرین پورابراهیم, مریم سادات غیاثیان و مصطفی گیلانی, "بررسی زبان‌شناختی زاویه دید در داستان کوتاه «صراحت و قاطعیت» بر‌اساس الگوی سیمپسون," جستارهای زبانی, 7 3 (1395): 87-105,
VANCOUVER
علوی,فاطمه,پورابراهیم,شیرین,پورابراهیم,شیرین,غیاثیان,مریم سادات,گیلانی,مصطفی. بررسی زبان‌شناختی زاویه دید در داستان کوتاه «صراحت و قاطعیت» بر‌اساس الگوی سیمپسون. جستارهای زبانی, 1395; 7(3): 87-105.
جستارهای زبانی