استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه ایت‌الله العظمی بروجردی، لرستان، ایران
چکیده
در این مقاله با به کاربستن رویکرد نقشگرای نظام‌مندی هالیدی بر داده های زبانی چند حکایت از گلستان سعدی سعی شده است که به این پرسش‌ها پاسخ داده شود: در سبک شناسی حکایات مورد نظر (که به طور اتفاقی انتخاب شده‌اند) چه عناصر زبانی برجسته شده‌اند و از چه فرایند تجربی در هر حکایت بیشتر استفاده شده است؟ دلیل کاربرد آن فرانقش در آن داستان چیست و آیا نوع فرانقش تجربی مضمون مطرح را برجسته سازی می کند؟ فرضیه این پژوهش نیز این بوده است که مضامین مطرح در این حکایت ارتباط نزدیک با صورت زبانی به کار گرفته شده در آن‌ها دارد. به بیان دیگر، مضامین مورد نظر نویسنده در صورت زبانی برجسته سازی شده‌اند. پس از تحلیل آماری داده‌ها این نتیجه حاصل شد که مضمون مورد نظر نویسنده در حکایتها با نوع فرآیند تجربی و فرانقش ارتباطی متبلور در افعال جملات از نظر بسامدی ارتباط دارد، اما تفاوت معنی دار میان فرایندهایی که مستقیماً به مضمون مرتبطند و دیگر انواع فرایندها تنها در نمونه های بزرگی که تعداد افعال در آن‌ها بیشتر است قابل مشاهده است.
آقاگل‌زاده، فردوس (1384). «کاربرد آموزه‌های زبان‌شناسی نقشگرا در تجزیه و تحلیل متون ادبی». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. ش 149. ص 221.
آقاگل‌زاده، فردوس؛ زعفرانلو کامبوزیا، عالیه و حسین رضویان (1390). «سبک‌شناسی داستان براساس فعل: رویکرد نقشگرا». بهار ادب. س 4. ش 11. صص 243- 254.
امینی، رضا (1392). «تحولات معنایی و ساخت اطلاع «آغازگرهای اسنادی‌شده» در فرآیند ترجمه از انگلیسی به فارسی در چارچوب دستور نقشگرای نظام‌مند هالیدی». دوماهنامه جستارهای زبانی. د 4. ش 4 (پیاپی16). صص 1- 29.
حاجی‌علی‌لو، حسین (1390). «برررسی ساختار حکایت‌های گلستان سعدی». پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی. ش 3. صص 9- 26.
فلاحی، محمدهادی؛ توکلی، نسترن و سیامک صاحبی (1389). «بررسی و نقد روایی گلستان براساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش 16. صص 109- 134.
گرین، جودیت و مانویلا دی الیویرا. (1386). کاربرد آزمون‌های آماری در پژوهش‌های علوم رفتاری. ترجمه علی دلاور و مهرداد پژهان. تهران: ارسباران.
مهاجر، مهران و محمد نبوی (1376الف). «از زبان تا شعر: درآمدی بر زبان‌شناسی سازگانی نقشگرا و کاربرد آن در خوانش شعر». مجموعه مقالات سومین کنفرانس زبان‌شناسی. به‌کوشش یحیی مدرسی و محمد دبیر مقدم. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. صص 69- 81.
مهاجر، مهران و محمد نبوی (1376ب). به‌سوی زبان‌شناسی شعر، رهیافتی نقشگرا. تهران: نشر مرکز.
جستارهای زبانی