عوامل نشانه شناختی مؤثر بر کیفیت فن بیان در زبان فارسی: تحلیلی شنونده محور

نویسندگان
لیلا کریمی 1
ارسلان گلفام 2
ارسلان گلفام 2
حیات عامری 3
1 دانشجوی دکتری رشته زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، گروه زبان‌شناسی، تهران، ایران
3 استادیار دانشگاه تربیت مدرس، گروه زبان شناسی، تهران، ایران
چکیده
فن بیان مهارتی چندوجهی است که با برخی عوامل زبانی و غیرزبانی مرتبط است و از زبان عادی و روزمره گویشوران که تنها برای ایجاد ارتباط به­کار می­رود، پیچیده­تر است. در این مقاله، نگارندگان کوشیده­اند با رویکردی شنونده‌محور، با دخیل دانستن 21 شاخص­ از عوامل زبانی، پیرازبانی، فرازبانی و پادگفتمانی، کیفیت گفتار و فن بیان ده سخنگوی فارسی­زبان را ازدیدگاه صد شنونده فارسی‌زبان ارزیابی کنند تا روشن شود که به­نظر آن‌ها، کدام­یک از عوامل نشانه­شناختی مذکور بر کیفیت فن بیان سخنوران تأثیر بیشتری دارد. انتخاب این مؤلفه­­ها و شاخص­های مؤثر بر فن بیان، از اصول و نظریه­های گرایس (1975)، یول و برون (1989) و ادلوند و گاستافسون (2013) در چارچوب نشانه­شناسی اِکو (1979) برگرفته شده است. پس از گردآوری 21 هزار پاسخ از نظرسنجی جامعه آماری، نتایج حاصل از آمار توصیفی و استنباطی نشان می‌دهد که پرسش­نامه از سطح پایایی 89 درصد و اعتبار درونی 872/0 برخوردار است و به­نظر شنوندگان فارسی­زبان، ازبین چهار عامل بررسی­شده، به­ترتیب عامل­های نشانه­شناختی پیرازبانی و فرازبانی امتیاز بیشتری از دو عامل دیگر در نظرسنجی فن بیان ده سخنور فارسی­زبان داشته‌اند. به­سخن دیگر، شنوندگان تأثیر عوامل پیرازبانی و فرازبانی را در کیفیت فن بیان فرد سخنگو مؤثرتر از عوامل زبانی و پادگفتمانی می­دانند. با توجه به معرفی و تعیین میزان و درصد مشخصه­های مربوطه، امکان تعیین راهکارهای بهبود و تقویت عناصر تأثیرگذار در کیفیت فن بیان برای زبان فارسی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

  • ·      امانی، محمود (1394). تکنیک­های سخنوری. همدان: مؤسسه سخنوری تیسفون.

  • ·      تریسی، برایان (1388). حرف بزن تا برنده شوی. ترجمه پروین آقایی. قم: اشکذر.

  • ثروتیان، بهروز (1383). فن بیان در آفرینش خیال. تهران: امیرکبیر.

  • حکیمی، محمدرضا (1384). ادبیات و تعهد در اسلام. تهران: دلیل ما.

  • ·      دانشور، داود. (1389). صدا و بیان برای بازیگر. تهران: سمت.

  • ·      شعیری، حمیدرضا (1388). «پادگفتمان ادبی؛ رویکرد نشانه‌معناشناختی». نشست تخصصی ماهانه مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی.

  • ·      صفوی، کورش (1387). درآمدی بر معنی­شناسی. تهران: سوره مهر و پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.

  • گادامر، هانس گئورگ (1381). «آموزه قرن». ترجمه محمود عبادیان. هنر و معماری: زیباشناخت موسسه فرهنگی- هنری هنر معماری قرن. ش 7. صص 209-218.

  • محمودی­بختیاری، بهروز و مهسا معنوی (1395). «خشونت کلامی در نمایش­نامه هاملت و سالاد فصل: رویکرد گفتمانی». جستارهای زبانی دانشگاه تربیت مدرس. د 7، ش 2 (پیاپی 30)، خرداد و تیر، صص 187-205.

  • معصومیان، فرزانه سادات (1392). «شش کار که هنگام حرف زدن نباید انجام دهیم». http://www.fanebayan.ir/

  • مطهری، مرتضی (1391). خطابه و منبر. ج 1. تهران: صدرا.

  • ·      ویسی­حصار، رحمان و منوچهر توانگر (1393). «استعاره و فرهنگ: رویکردی شناختی به دو ترجمه رباعیات خیام». جستارهای زبانی دانشگاه تربیت مدرس. د 5. ش 4 (پیاپی 20). صص 197-218.

    • ·      Amani, M. (2015). Eloquence Techniques. Tehran: Tisfoon [In Persian].

    • ·      Daneshvar, D. (2010). Voice and Speech of Actors. Tehran: SAMT [In Persian].

    • Eco, U. (1979). A Theory of Semiotics. USA: Indiana University Press.

    • Eco, U. (1994). “Semantics, Pragmatics, and Text Semiotics”. In: The Limits of Interpretation: Advances in Semiotics, USA: Indiana University Press.

    • Eco, Umberto (1979). A Theory of Semiotics. USA: Indiana University Press.

    • Eco, Umberto (1984).  Semiotics and the Philosophy of Language. USA: Indiana University Press, Bloomington and Indianapolis.

    • Edlund, J. & J. Gustafson (2010). Ask the Experts Part II: Analysis. In eds. Linguistic Theory and Raw Sound by Henrichsen, P. J.: Copenhagen Business School.

    • Edlund, J.; J. Beskow; K. Elenius; K. Hellmer; S. Strombergson & D. House (2010). Spontal: A swedish Spontanous dialoge Corpus of Audio-Video and Motion Capture. Valetta, Malta.  

    • Gallo, C. (2012). Barack Obama: A Master Class in Public Speaking, http://www.forbes.com/sites/carminegallo.

    • Grice, H. P. (1975). Logic and Conversation. In eds. P. Cole & J. Morgan, Syntax and Semantics: Speech Acts. New York: Academic Press.

    • Hakimi, M. (2005). Literature and Commitment in Islam. Tehran: Dalil-e-ma Publications. [In Persian].

    • Heldner, M. &  J. Edlund (2010). “Pauses, Gaps and Overlaps in Conversations”. Elsevier: Journal of Phonetics. Vol. 38, No. 4. Pp. 555-568

    • Henrichsen, P. J. (2009). Linguistic Theory and Raw Sound. Copenhagen Studies in Language, Copenhagen Business School.  

    • Mazur, M. (2014). Speak Up For Your Business. Difference Press, Washington DC.

    • McNeill, D. (2000). Language and Gesture: Language, Culture and Cognition. Cambridge, England: Cambridge University Press.

    • McNeill, D. (2012). How Language Began: Gesture and Speech in Human Evolution. New York, USA; United Kingdom: Cambridge University Press.

    • Safavi, K. (2008). An Introduction to Semantics. Tehran: Sooreh Mehr. [In Persian].

    • Servatiyan, B. (2004). Speech Techniques in Creation of Imagination. Tehran: Amir Kabir Publications.[In Persian].

    • Shairi, H. R. & T. Vafaei (2009). Towards the  Fluid Semiotics. Tehran: Elmi-va-Farhangi Publications. [In Persian].

    • Spontal: A Swedish Spontaneous dialogue Corpus of Audio-Video and Motion Capture. Valetta, Malta.

    • Tracy, B. (2008). Speak to Win: How to Present with Power in any Situation. New York: American Management Association.   

    • Walker, T. J. (2009, 2013). Foolproof  Presentations, Greenleaf Book Group Press. Austin, TX. available on  www.amazon.com.

    • Yule, G. & G. Brown, (1989). Discourse Analysis. Cambridge University Press.   




 

جستارهای زبانی
دوره 8، شماره 4
مهر و آبان 1396
صفحه 71-95