سطوح اهداف آموزشی در تمرین های مجموعه های آموزشی صدی الحیاه و العربیه بین یدیک (تحلیل محتوا براساس طبقه بندی اندرسون و کراثول در حیطۀ شناختی)

نویسندگان
1 استادیار بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
توجه به انواع مختلف سطوح یادگیری و بویژه سطوح یادگیری پیشرفته مثل تحلیل، تفکر، نقد و خلاقیت از مبانی مهمی است که امروزه در برنامه­ریزی و طراحی محتوای آموزشی زبان خارجی بر آن تاکید می­شود. این جستار نیز کوششی است تا میزان توجه به سطوح مختلف یادگیری و تناسب آنها را با مراحل مختلف زبان آموزی در دو مجموعه آموزشی صدی الحیاة والعربیة بین یدیک به عنوان دو مجموعه مشهور و پرکاربرد آموزش زبان عربی در ایران و کشورهای عربی، بررسی کند. برای این منظور طبقه­بندی بازنگری شده بلوم توسط اندرسون وکراثول در حیطه شناختی انتخاب شد و بر اساس آن تمارین این مجموعه­ها مورد بررسی قرار گرفت تا میزان توجه آنها به گنجاندن تمارین متناسب با سطوح مختلف یادگیری و بویژه سطوح بالای شناختی که مهارت­های ذهنی و تفکر را در بر می­گیرد، بررسی شود. روش پژوهش تحلیل محتوا و جامعه آماری پژوهش شامل تمارین 21 جلد کتاب زبان آموز و دفتر تمرینات مجموعه آموزشی صدی الحیاة و سه جلد مجموعه آموزشی العربیة بین یدیک است. از مجموع 1910 تمرین کتاب العربیة بین یدیک 320 نمونه و از مجموع 2806 تمرین صدی الحیاة، 339 نمونه بر اساس فرمول نمونه­گیری کوکران انتخاب شد. نتایج پژهش نشان می­دهد که در هر دو مجموعه، توجه به سمت اهداف سطوح پایین یعنی یادآوری، فهمیدن و به کاربستن بوده است و لذا در این دو مجموعه چندان به تقویت مهارت­های تحلیل، تفکر، ارزیابی و خلاقیت توجه نشده است.

کلیدواژه‌ها


  • اسماعیل­زاده، حسن و دیگران (1393). «نقد و ارزیابی آموزش زبان عربی در ایران براساس نظریۀ حیطه شناختی بنجامین بلوم به­عنوان مانعی بر سر راه کاربردی کردن و تجاری­سازی این رشته در ایران». همایشملیکارآفرینیوتجاری­سازیرشتةزبانوادبیاتعربی.دانشگاه سمنان.

  • اندرسون، لورین و کرازوول دیفید (2001). مراجعه لتصنیف بلوم للأهدافالتعلیمیة. ترجمۀ فایز مراد نیا. ط1. القاهره: مکتبه الانجلو المصریة.

  •  بلوم، بنجامین و همکاران (1374). طبقه­بندیهدف­هایپرورشی. ترجمۀ علی­­ اکبر سیف و خدیجه علی­آبادی. چ 7. تهران: رشد.

  • جعفری طیبه (1389). تحلیل محتوای سؤالات کتاب­های ریاضی دوم و سوم دبیرستان در رشتۀ ادبیات و علوم انسانی براساس طبقه­بندی اصلاح­شدۀ بلوم در حیطۀ شناختی. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشتۀ روان­شناسی تربیتی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

  • دروزه، افنان (2001). «درجه مراعات المعلمین فی مدارس محافظه قلقیلیه لمستویات بلوم للأهداف المعرفیه لدی تخطیطهم للتدریس». جامعه النجاح للابحاث. مجلد 25(10). صص 2559-5582.

  • دهقان، هادی و عباس حسن­خانی (1393). «میزان توجه اولین کتاب ریاضی (پایه هفتم) به سطوح مختلف اهداف آموزشی». رشد آموزش ریاضی. دورۀ 32. ش 2. صص 47-51.

  • دیوسر، هدی و ناصر جعفری گهر (1393). «ارزیابی برنامه­های درسی رشتۀ آموزش زبان انگلیسی در مقاطع کارشناسی و ارشد برمبنای طبقه­بندی بازنگری­شدۀ بلوم». پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. ش 32 . صص73-99 .

  • رشیدی، ناصر و محسن راغ­نژاد (1393). «ارزیابی محتوایی کتاب­های زبان فارسی (درس­های پایه و پایتخت ایران در چارچوب طبقه­بندی تجدیدنظرشدۀ بلوم». علم زبان. س 2. ش 3. صص84-105.

  • سبحی، عبدالحی احمد و محمد بن عبدالله القسایمه (د.ت). طرائق التدریسالعامه و تقویم­ها. جامعه ملک عبدالعزیز. جده: قسم المناهج و طرق التدریس.

  • فکری، مسعود و دیگران (1383). مجموعۀ صدی الحیاه. تهران: کانون زبان ایران

  • قاسمی، فرشید و جعفر جهانی (1388). «ارزیابی محتوای کتاب­های علوم تجربی دورۀ ابتدایی از دیدگاه الگوی آموزشی خلاقیت پلسک». مطالعات برنامۀ درسی. س 3. ش 10. صص39-64.

  • قنبری، عبدالرسول (1392). چگونگی نمود طبقه­بندی بازنگری­شدۀ بلوم در مجموعه کتاب­های تاپ تاچ. .پایان­نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.

  • نیک­بخش، اعظم (1387). تحلیل محتوای­کتاب­های درسی زبان انگلیسی سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی براساس طبقه­بندی اصلاح­شدۀ بلوم در حیطۀ شناختی و مقایسۀ این دو کتاب از جهت توجه به این حیطه. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد برنامه­ریزی درسی، دانشگاه خوارزمی.

  • هارو، انیتا-ج (1365). طبقه­بندی هدف­های تربیتی-حیطه روانی حرکتی راهنمای عملی جهت هدف­های رفتاری (شناختی،عاطفی و روانی حرکتی). ترجمۀ علیرضا کیانمنش. تهران: وزارت آموزش و پرورش سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی.

  • وکیلی­فرد، امیرضا (1395). «سبک­های غالب یادگیری ادراکی یادگیرندگان زبان فارسی در محیط زبان دوم». جستارهای زبانی. دورۀ 7. ش 6 . صص 1-25.

  • الفوزان، عبدالرحمن­بن­ابراهیم و دیگران (2007). العربیةبین یدیک. الریاض: المکتبه العربیه السعودیه.


 Al-Fawzan, A. (2007). Arabic Beetwin  Your Hands. Riyadh: Saudi Arabian Office [In Arabic].



  • Anderson, L. & K. David (2001). A Review of Bloom's Classification of Educational Goals. Translated by: Fayez Murad Mina. First Edition. Cairo: The Anglo-Egyptian Library [In Arabic].

  • Bloom, B. et. al. (1995). Classification of Educational Goals. Translated: Ali Akbar Seyf and Khadijeh Ali Abadi. 7th edition. Tehran: Roshd [In Persian].

  • Dehghan, H. & A. Hassan Khani (2014). “The amount of attention of the mathematical book (the seventh grade) to different levels of educational goals". Roshd Magazine of Math Training. Vol. 32, No. 2, Pp.51-47 [In Persian].

  • Diyser, H & N. Jafari Gohar (2014). "The assessment of English language courses in Bachelor's and Master's degree based on Bloom's revised classification". Research and Research on Academic Books. No. 32, Pp. 73-99 [In Persian].

  • Druse, A. (2001). "Applying Levels of Bloom's modified cognitive in Teaching at School in Qalqilya". Nejah University for Research. Vol. 25, No.10, pp. 5582-2559 [In Arabic].

  • Ghanbari, A. (2013).  Bloom's Revised Classification Approach in the Top Books List. "Proceedings for Obtaining a Master's Degree. The prospectus for obtaining a postgraduate degree. Supervisor: Rahman Saharagard [In Persian].

  • Ghasemi, F. & J. Junani (2009). “Evaluation of the content of the experimental science books of the elementary period from the point of view of Plesk's educational model of creativity". Quarterly study program curriculum. 3rd Year. No. 10, Pp. 39-64 [In Persian].

  • Haro, A. (1986). Classification of Educational Objectives-Psycho-Mental Scope: A Practical Guide for Behavioral Objectives (Cognitive-Emotional-Movement). Translator: Alireza Kianmanesh. Tehran: Ministry of Education, Educational Research and Development Agency [In Persian].

  • Ismail Zadeh, H. et. al. (2014). "Criticism and Evaluation of Arabic Language Education in Iran Based on Benjamin Bloom's Cognitive Theory as an Obstacle to Application and Commercialization of this Field in Iran". National Conference on Entrepreneurship and Commercialization of Arabic Language and Literature. Semnan University [In Persian].

  • Jafari, T. (2010). The Content Analysis of Third-grade Maths Textbooks in High School in the Field of Literature and Science, Based on Bloom's Modified Cognitive Domain. Dissertation for Master Degree in Educational Psychology. Supervisor: Ali Akbar seif [In Persian].

  • Kinsella, K. (1996). “Designing group work that supports and enables diverse classroom work styles".TESOL Journal. No. 6(1). Pp. 24-30.

  • Nick, A. (2008). Content Analysis of Third-Grade Upper Secondary and Upper-Secondary English Language Schools Based on Bloom's Modified Classification in the Cognitive Domain and Comparison of These Two Books in Order to Pay Attention to This Area. To obtain a Master's degree in curriculum. Supervisor: Mohammad Attar [In Persian].

  • Rashidi, N. & M. Roghnejad (2014). "Assessment of Content of Persian Language Books (Basic and Capital Lessons of Iran in the Bloom Revised Framework)". Language Science. Vol. 2, No. 3, Pp. 84-105 [In Persian].

  • Subh, A. & M. Al-Qasaimah (wh) Methods of Public Teaching and Assessment. Malek Abdul al-Aziz University. Jeddah: Department of Curriculum and Teaching Methods [In Arabi].


Vakilifard, A. (2016). “The predominant style of cognitive learning of Persian language learners in the second language environment”. Linguistic Research Journal. Vol. 7, No. 6, Pp. 25-1 [In Persian].