1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سمنان، ایران
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سمنان، ایران
چکیده
رسانهها نمیتوانند مخاطبان خود را وادار سازند که «چگونه» بیندیشند؛ اما میتوانند با بهکارگیری مهارتهایی، آنها را ترغیب کنند که به «چه موضوعی» فکر کنند، به همین منظور با برجستهسازی پیامهایی که در راستای اهداف آنهاست، توجه مخاطبان را به آن موضوع جلب میکنند. برای برجستهسازی پیام در رسانهها، تکنیکهای مختلفی وجود دارد که از جمله آنها، تکنیکهای زبانی است. پژوهش حاضر به تحلیل زبانشناختی خروج امریکا از برجام در گفتمانهای دو شبکۀ «العربیه» عربستان و«المنار» لبنانبا استفاده از الگوی وندایک میپردازد. «برجستهسازی» و «حاشیهرانی» تکنیکهایی هستند که این دو شبکه تلاش کردند با بهرهگیری از آن، قوت گفتمان خود را برجسته کنند ودرمقابل قوت غیر (دشمن) را به حاشیه ببرند و ضعف وی را برجسته کنند. داشتن ایدئولوژی متفاوت نسبت به برجام، معیار اصلی انتخاب این دو شبکۀ خبری بوده است. این شبکهها تلاش کردند با استفاده از ابزارهای زبانی چون تکرار، مبالغه، تضاد، قصر و... بهدنبال تأثیرگذاری بر مخاطب و اقناع وی باشند و به همین منظور با انتخاب دقیق حروف و واژگان بهکار رفته در متن اخبار، واقعیتها را به گونهای دیگر نشان دهند و پیام پنهان مورد نظر خود را زیرکانه و غیرمستقیم به مخاطبان منتقل کنند.
الف) منابع فارسی:
1-آقاگل زاده فردوس (1394) تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
2- ـــــــــــــــــــ وخیرآبادی رضا (1393) زبان شناسی خبر، چاپ اول، تهران: نشر علمی.
3- ـــــــــــــــــــ وهمکاران (1392) «مطالعه تطبیقی شیوه بازنمایی کنشگران ایرانی وغربی در پرونده هستهای ایران در رسانههای بین المللی (الگوی2008 ون لیون)» دوماهنامه جستارهای زبانی، پیاپی 13، صص 1-19.
4-بهرام پور، شعبان علی(1389) مقدمه تحلیل گفتمان انتقادی،چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات وتحقیقات رسانهها.
5- خلیلزاده، مهدی(1388) «بازنمایی غیرواقعی در رسانه» تهران: معاونت پژوهشی دفتر مطالعات وبرنامهریزی رسانهها.
6-رضاییان، علی(1390) اصول مدیریت، چاپ 22، تهران: سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
7-سلطانی، سید علی اصغر(1387) قدرت وگفتمان وزبان؛ ساز وکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشرنی.
8- مقاله «تحلیل خبری از مجله اقتصادی بلومبرگ»(1397) شبکه العالم، جمعه 27 مهر.
9-ظهیری عباس(ب.ت) تجزیه وترکیب و بلاغت قرآن، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
10-معتمد نژاد کاظم، مهدیزاده محمد(1385) «بازنمایی ایران در مطبوعات غرب»، تحلیل گفتمان انتقادی "نیویورک تایمز"، "گاردین"، "لوموند" و"دی ولت" فصلنامه علوم اجتماعی شماره 36.
11-همشهری آن لاین(1387) «آشنایی با شبکه تلویزیونی العربیه» کد خبر53535، پنجشنبه 9 خرداد.
ب) منابع عربی:
1-أحمد بدوی أحمد (2005) من بلاغه القرآن، القاهره: نهضه مصر.
2-بلوحی محمد (2004) آلیات خطاب النقد العربی الحدیث فی مقاربه الشعر الجاهلی بحث فی تجلیات القراءات السیاقیه، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
3- بنین فاطمه الزهره (1435ه.ق) اعتماد الجمهور علی القنوات الفضائیه الإخباریه فی الحصول علی المعلومات حول الأزمات العربیه، رساله الماجستیر فی جامعه الشهید حمه لخضر الوادی فی الجزائر.
4-التفتازانی سعدالدین (د.ت) شرح المختصر، قم: دار الحکمه.
5-الشرتونی رشید (1374ه.ش) مبادئ العربیه، تهران: أساطیر.
6-السامرایی، فاضل صالح (1434ه.ق) معانی النحو، الطبعه الأولی، د.م: موسسه التاریخ العربی.
7-عکاشه محمود (2005) لغه الخطاب السیاسی دراسه لغویه تطبیقیه فی ضوء نظریه الاتصال، مصر: دارالنشر للجامعات.
8-مختارعمر أحمد (1998) علم الدلاله، الطبعه الخامسه،القاهره: عالم الکتب.
9-مطرجی، محمود (2000) فی النحو وتطبیقاته، الطبعه الأولی، بیروت: دارالنهضه العربیه للطباعه والنشر.
قاسمی نسب,رضاعلی , ضیغمی,علی و میراحمدی,سید رضا . (1398). تحلیل زبانشناختی «خروج آمریکا از برجام» در گفتمانهای دو شبکۀ «العربیه» و «المنار». جستارهای زبانی, 10(3), 119-142.
MLA
قاسمی نسب,رضاعلی , ضیغمی,علی , و میراحمدی,سید رضا . "تحلیل زبانشناختی «خروج آمریکا از برجام» در گفتمانهای دو شبکۀ «العربیه» و «المنار»", جستارهای زبانی, 10, 3, 1398, 119-142.
HARVARD
قاسمی نسب,رضاعلی,ضیغمی,علی,میراحمدی,سید رضا. (1398). 'تحلیل زبانشناختی «خروج آمریکا از برجام» در گفتمانهای دو شبکۀ «العربیه» و «المنار»', جستارهای زبانی, 10(3), pp. 119-142.
CHICAGO
رضاعلی قاسمی نسب, علی ضیغمی و سید رضا میراحمدی, "تحلیل زبانشناختی «خروج آمریکا از برجام» در گفتمانهای دو شبکۀ «العربیه» و «المنار»," جستارهای زبانی, 10 3 (1398): 119-142,
VANCOUVER
قاسمی نسب,رضاعلی,ضیغمی,علی,میراحمدی,سید رضا. تحلیل زبانشناختی «خروج آمریکا از برجام» در گفتمانهای دو شبکۀ «العربیه» و «المنار». جستارهای زبانی, 1398; 10(3): 119-142.