روش‌های اصلی اصطلاح‌سازی زبان فارسی در آینۀ زبان روسی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکترای دانشگاه تربیت مدرس
2 استادیار زبان روسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشیار زبان روسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
پژوهش­های ساخت‌واژی اصطلاحات طی چند دهۀ اخیر با توجه به نقش عمدۀ­ نتایج آن­ها در مواردی همچون ترجمۀ اصطلاحات و متون فنی اهمیت زیادی یافته­اند. برای انجام این قبیل پژوهش­ها وجود یک نظام مرجع دسته­بندی روش­های ساخت، ضروری است. در زبان روسی پژوهشگران مختلفی به بررسی این روش­ها پرداخته­اند. ماحصل آن دستیابی به نظامی یکپارچه است که بیشتر اصطلاح­شناسان در آن توافق کرده­اند. در زبان فارسی نیز فرهنگستان زبان و ادب فارسی دسته­بندی کلی از روش­های اصطلاح­سازی ارائه کرده است که تفاوت­هایی با زبان روسی دارد. در این کار پژوهشی قصد داریم با تکیه بر نظام دسته‌بندی روش‌های اصطلاح‌سازی در روسی نظام مشابهی را برای زبان فارسی ارائه کنیم. از نظام دسته‌بندی حاصل می‌توان هم در پژوهش­های تطبیقی زبان‌های روسی و فارسی و هم در مطالعات تک­زبانۀ فارسی و تکمیل دسته­بندی ارائه‌شده از سوی فرهنگستان بهره‌ جست.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. اصول و ضوابط واژه‌گزینی همراه با شرح و توضیحات (1388). تهران. فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
2. باطنی، محمدرضا (1354). زبان و تفکر. تهران: زمان.
3. پرویزی، نسرین (1384). «شاخص‌های معناشناختی واژه‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی». مجموعۀ مقالات دومین هم‌اندیشی واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی، به کوشش علی کافی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ص 293-310.
4. حسینی معصوم، سید محمد؛ امینی، حیدرعلی؛ نعمتی، مسیح‌اله (1393). «طبقه‌بندی تغییرات ساخت‌واژی در فرآیند وام‌گیری واژه‌ها از زبان ترکی به فارسی:. فصلنامۀ مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی کرمانشاه. سال اول. شماره 4 .
5. سامعی، حسین (1376). الگوهای واژه سازی در زبان فارسی. تهران: نامه فرهنگستان. شماره 11. صفحه 175- 183.
6. سمائی، فرشید (1383) . «مکاتب اصطلاح شناسی و گرایشهای فرهنگستان سوم». مجموعه مقالات دومین هم اندیشی واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی. صفحه 89- 107.
7. سمیعی گیلانی، احمد (1379). ترکیب و اشتقاق دو راه اصلی واژه‌سازی. تهران: نشر دانش.
8. سیدی، سید حسین (1394). تغییر معنایی در واژگان قرآن. بررسی رابطه بینامتنی قرآن با شعر جاهلی. فصلنامه پژوهش‌های قرآنی - دوره 20، شماره 74.
9. صادقی، علی‌اشرف (1371). شیوه‌ها و امکانات واژه سازی در زبان فارسی معاصر. تهران: نشر دانش.
10. علوی، سیدمسعود (1391). «پرورش گونۀ علمی زبان فارسی، مطالعه‌‌ای بر اساس واژه‌ها و اصطلاحات رشته‌های شیمی و مهندسی شیمی: مسیرِ طی‌شده و راهِ پیش‌ رو». مجله زبان و زبان‌شناسی. دورۀ 8، شمارۀ 16، صفحۀ 35-55.
11. فرشیدورد، خسرو (1380). لغت‌سازی و وضع و ترجمه اصطلاحات علمی و فنی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
12. قنات آبادی، مهدیه (1391). «واژه گزینی یا واژه‌سازی؟». مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی. شماره 281. صفحۀ 582-592.
13. کافی، علی (1374). مبانی علمی واژه سازی و واژه‌گزینی. تهران: نامه فرهنگستان.
14. مجد، امید (1384). شیوه‌های لغت‌سازی و اصطلاح‌یابی در رشته‌های علمی. تهران.
15. میر زنده دل، احمد (1376). فرهنگ مهندسی مکانیک. تهران: نشر امیرکبیر.
16. میرزایی حصاریان، محمدباقر؛ آقاگل‌زاده، فردوس؛ زعفرانلو کامبوزیا، عالیه کرد؛ گلفام ارسلان (1395). «سطح‌بندی متون پزشکی فارسی برای غیرفارسی‌زبانان: انگاره‌ای برپایۀ دستور نظام‌مند- نقشگرای هلیدی». پژوهشنامۀ آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، سال پنجم ، شمارۀ دوم.
17. وثوقی، حسین (1383). واژه‌شناسی و فرهنگ‌نگاری در زبان فارسی. تهران: باز.
1. Ахметова, М.Э. (2015). Специфика частеречной принадлежности терминов области «антикризисное управление» // Язык. Словесность. Культура. № 1. С. 10-29.
2. Григорян, А.А. (2009). Способы образования терминов группы «документоведение» // Вестник РУДН, серия Русский и иностранные языки и методика их преподавания, № 4. С. 38-38.
3. Гринев-Гриневич, С.В. (2008). Терминоведение. – М.: издательский центр академия. 304 с.
4. Даниленко, В.П. (1977). Русская терминология: Опыт лингвистического описания. – М.: Наука. 246 с.
5. Жержова, А.Ю. (2016). Контекстуальный перевод адъективной терминологии в области кардиологии. Выпускная работа. Тюмень.
6. Крысин, Л.П. (2003). Толковый словарь иноязычных слов. М.
7. Лингвистический энциклопедический словарь, глав. ред. В.Н. Ярцева (1990) М. 508 с.
8. Лотте, Д.С. (1931) Очередные задачи научно-технической терминологии. – М.: Наука. 158 с.
9. Прохорова, В.Н. (1996). Русская терминология: Лексико-семантическое образование. – М.: Изд-во Моск. ун-та. 125 с.
10. Сложеникина, Ю.В. (2016). Основы терминологии. Лингвистические аспекты теории термина. – М.: Книжный дом Либроком. 120 с.
11. Татаринов, В.А. (1996). Теория терминоведения в 3-х т. Т.1. Теория термина: история и современное состояние. – М.: Моск. Лицей. 311 с.
12. Филатова Н.И., Янполова А.А. (2017). Функции терминологии в PR-текстах // Сборник трудов конференции. Изд.: Пятигорск. С. 58-63.
13. Хакимова, Г.Г. (2012)ю Развитие терминологии как отдельной дисциплины и ее статус в современном языкознании // Вестник Башкирского университета. Т. 17. No 2. – С. 950-954.
14. Шукурова, Т.Ф. (2014). Структурно-семантический анализ терминологии генетики в английском, немецком и русском языках // Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Душанбе.