تحلیل نشانه‌معناشناسی فرایند انتقال معنا در نظام‌های گفتمانی خطبۀ الزّهراء

نوع مقاله : نقد اثر پژوهشی

نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه ولی‌عصر (عج)، رفسنجان، ایران.
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
چکیده
در این مقاله با بهره‌گیری از رویکرد نشانه‌معناشناسی، به تحلیل فرایند انتقالِ معنا در نظام‌های نشانه‌ای خطبۀ الزّهراء پرداخته‌ایم. گفتمان این خطبه، در مسیر شکل‌گیری خود برای تولید معانی «قدرت الهی»، «سرای آخرت و دل‌بستگی‌های دنیایی»، «جان کندن»، «چگونگی مردن» و «مرگ»، به ترتیب از نشانه ـ معناهای متفاوتی عبور می‌کند که به فرایند شکل‌گیری معنا منجر می‌شود. نظر به اینکه در روند انتقال معنا، با نظام‌های نشانه‌ای مختلفی مواجه هستیم و فرایند شکل‌گیری معنا، تابع یک نظام نشانه‌ای خاص در گفتمان خطبۀ الزّهراء نیست، هـدف جستار پیش رو با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی و نظریات نشانه ـ معناشناسی نوین، مشخص کردن نظام‌های گفتمانی حاکم بر گفتمان و بررسی شرایط انتقال معنا، چه از لحاظ صورت و چه از لحاظ معناست. پرسش اصلی مقاله این است که عملیات انتقال معنا از یک نظام نشانه‌ای به دیگر نظام‌های نشانه‌ای در یک خطبه، چگونه و براساس کدام کارکردها صورت می‌پذیرد؟ به‌عبارتی، فرایند استحالۀ معنا در گفتمان، تحت چه شرایطی نمود پیدا می‌کند؟ فرض نگارندگان، بر این است که فرایند استحالۀ معنا در گفتمانِ خطبه، تابع فرایندهای شَوِشی و مسائل عاطفی است که تکانه‌های معنایی و گسست‌های گفتمانی، به تقویت این فرایندها منجر می‌شود. مهم‌ترین دستاورد پژوهش حاضر، این است که فرایند استحالۀ معنا در انتقال از حضور استعلایی خداوند در ابتدای گفتمان، به حضور ناموزون و فناپذیر انسان در پایان گفتمان براساس کارکرد شَوِشی رخدادی گفتمان که شریک گفتمانی را با دو نوع حضور متفاوت مواجه می‌کند، رخ می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1.Nahj al-Balagheh (2005). Translated by Mohammad Dashti, Qom: Dar al-Qur'an al-Karim.
2.Babak Moein, Mortaza. (1394). Meaning as a lived experience. Tehran: SOKHAN.
3.-………………. The semantic system based on "matching" and the transition from the classical semiotics to the phenomenological perspective. Critique of Foreign Language and Literature. Number ten. Pp. 190-175.
4.Besher,K(1971).Linguistic Research, Second Edition,Egyptian Encyclopedia.
5.Ebrahim,M(1989).Al-Masjid al-Wasit. Istanbul-Turkey: Dar al-Dawa.
6.Esfahani.R. Translate singular. Volume 3.
7.Paktchi, Ahmad and Hamid Reza Shairi and Hadi Rahnama (2013). "Analysis of Discourse Processes in the Qur'anic Surah relying on Tense Semiotics". Linguistic queries. No. 4, pp. 39-68.
8.Shairi.H.R.(1396). Analysis of Semantic Discourse.Tehran: SAMT [In Persian].
9.……………. (1395). Semiotics of literature theories and prectices of discourse regimes.Tehran: Tarbiat Modares Univwersity Press.
10.…………………(1386). "The Relationship between Semiotics and Phenomenology with an Analytical Example of Literary-Artistic Discourse." Politeness research. Third Issue, pp. 61-61.
11....... (1391). "Analysis of the Sign-Semantics of Rapture in Literary Discourse". Literary Research. No. 37-36.
12............... (1384). "Studying the Stressful Process of Literary Discourse". Foreign Language Research. No. 25. pp. 204-187.
13.................. (1384). "Investigating the Fundamental Role of Sensory Perception in the Production of Meaning". Journal of Humanities. No. 46-45. Pp. 146-131.
14.…………… (2013). "The Tension and Value System from the Viewpoint of Fluid Semantics, A Model for the Analysis of Literary Discourse." Human and Culture. Number 3. Special issue of "Language and Text". 66-59.
15.……………(1386). "Investigating Cognitive Levels of Discourse". Al-Zahra University Humanities Quarterly. No. 64-63.
16.…………….(1394). "Discourse Resistance, Practice, and Attachment: The Territories of Discourse and Its Semi-Semantic Functions." Iranian Journal of Sociology. No. 1, pp. 128-110.
17.Abbasi,Ali. Yarmand,H. (1390)."Crossing the Semantic Square to the Tension Square: A Semantic-Semantic Investigation of the Little Black Fish."
18.Greimas Ahgirdas Julien (1389). De limperfection, Translation: Hamid Reza Shairi. First Edition. Tehran:ELM
19.fontanille et zilberberg.(1998). Tension et signification. Sprimont-Belgique: Pierre.
20.Fontanille,g. (2011). Corps et sens. Paris:puf.
21..………….. (2006). The Semiotic of Discourse. new York: peter long.
22.Merleau-Ponty.(1994).nots de cours sur claude simon. Genesis.n.6.
23-Zilberberg Cl. (2011), des forms de vie aux valeurs. Paris: puf.