تحلیل گفتمان متون داستانی فارسی معاصر براساس مولفه آغازگری درفرانقش متنی از منظر زبان شناختی: رویکرد دستور نقشگرای هلیدی و متیسن( ۲۰۱۴)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، گروه زبانشناسی، واحد تهران جنوب، ولی عصر ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 استاد گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشیار گروه آموزش زبان انگلیسی، واحد تهران جنوب، ولی عصر ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
مقاله حاضر بر آن است تا در چارچوب دستور نقش گرای هلیدی و متیسن (2014) به تحلیل گفتمان شش داستان فارسی معاصر بر اساس مولفه آغازگر مبتدایی در فرانقش متنی به پردازد. در این دستور، پیام و معانی متنی بندها بدون شناسایی آغازگرهای مبتدایی و عوامل گفتمانی دخیل در این برجسته سازی برای خواننده برملا نمی شود و خوانش کاملی از پیام حاصل نمی گردد. این پژوهش به این پرسش پاسخ می دهد که چگونه ساخت آغازگری در بند به برجسته سازی و انتقال پیام نویسنده کمک می کند. فرضیه پژوهش این است که ساخت آغازگری با برجسته سازی پیام با ابزارهای نحوی به انتقال پیام مورد نظر نویسنده مبادرت می نماید. پیکره پژوهش شش داستان کوتاه معاصر مشتمل بر 3736 بند است. تمامی 3736 بند پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بر اساس ساختار آغازگری در فرانقش متنی تحلیل شدند. تحلیل ها نشان داد که بطور معمول برای حفظ و تداوم موضوع از فاعل و عمدتا از مشارکین در بندهای بی‌نشان خبری به‌عنوان آغازگر مبتدایی برای انتقال پیام استفاده شد. اما هنگامی که دلایل گفتمانی موجهی در کار بود عمدتا از افزودهای پیرامونی پیشایند شده برای معرفی رویدادی تازه، تغییر موضوع، یا معنی خاص در داستان در بندهای نشان دار و از فرایند برای نشان دادن جایگاه عاملان سخن در بندهای امری بعنوان آغازگرهای مبتدایی استفاده شد. بنابراین، خوانندگان با شناسایی آغازگرهای مبتدایی در ساخت های بی نشان و نشاندار با استفاده از ساخت آغازگری می توا نند به پیام و معانی متنی مورد نظر نویسنده دست می یابند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقاگل زاده، ف. (1394). زبانشناسی کاربردی ( مسایل میان رشته ای زبان ). انتشارات علمی و فرهنگی.
آقاگل زاده، ف. (۱۳۹۵). روش تحقیق در زبان و زبانشناسی. روشن شناسان و جامعه شناسان.
دبیرمقدم، م. (۱۳۹۵). زبانشناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی. انتشارات سمت.
سراج، ا. & همکاران.(1401). بررسی چینش متنی گفتارهای درخواست محور در شاهنامه فردوسی.نشریه علمی متن شناسی ادب فارسی. 2 (54)، 19-40.
عرب زوزنی، م. & پهلوان نژاد، م. (۱۳۹3). بررسی ساختار آغازگری در خطبه نهج البلاغه اساس فرانقش متنی: نظریه نظام مند نقشی. فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، 2(6)، 37- 17.
فهیم نیا، ف. (۱۳۸9). توصیف و تحلیل نقش گرایانه آغازگر از منظر رویکرد هلیدی در کتاب‌های فارسی و انشای دانش آموزان دبستان. مجله زبان و زبان شناسی، 6(12)، 41-59.
کاووسی نژاد، س. (۱۳۸۱). ساخت مبتدا-خبری در زبان فارسی و اهمیت آن در انسجام متن نگرشی نقش‌گرا. رساله دکتری. دانشگاه تهران.
کاظمی، ف. (۱۳۹۲). نشانداری آغازگر در زبان‌های فارسی و انگلیسی بر اساس رویکرد دستور نقش‌گرای نظام مند. فصلنامه جستارهای زبانی، 1(13)، ۱۲۵- ۱۴۹.
مقداری، ص. & یوسفی، م. (1401). تحلیل انتقادی متون تبلیغاتی مدارس طبیعت: با رویکرد زبانشناسی زیست محیطی. فصلنامه جستارهای زبانی، 1(67)، 99- 127.
References
Aghagolzadeh, F. (2015). Applied linguistics and interdisciplinary issues of language.
Aghagolzadeh, F. (2016). Research methods in language and linguististics.
Arabzouzani, M. A., & Pahlevannezhad, M.R. (2014). An investigation on the theme structure in Nahj-albalagheh Jihad lecture based on the textual metafunction of functional theory. Quarterly Journal of Nahj al balagha, 2(6),17-37
Cummings, M. (2003). The role of theme and Rheme in contrasting methods of organization of texts. Benjamins.
Dabir-Moghaddam, M. (2016). Theoretical linguistics: Emergence and development of generative grammar (3rd ed.).
Eiggins, S. (2004). An introduction to systematic functional linguistics 2nd edition. Continuum.
Fahimnia, F. (2010). The functional analysis of theme from the viewpoint of Halliday's approach in Persian reading textbooks and students' writings in primary schools. Journal of Language and Linguistics, 6(12), 41-59.
Forey, G. (2002). Aspects of theme and their role in workplace texts [Unpublished doctoral Dissertation]. University of Glasgow.
Halliday, M.A.K., &Mathiessen, C. M.I.M. (2014). 4th edition. An introduction to functional grammar. Edward Aronld.
Halliday, M.M.K. (1985). An introduction to functional grammar. Edward Arnold.
Kavusinejad, S. (2002). The structure of theme-Rheme in Persian and its importance in text cohesion: Functional view [Unpublished doctoral dissertation]. Tehran University.
Kazemi, F.( 2009). Marked theme in Persian and English based on systemic functionalism. Language Related Research. 1(13), 125- 149.
Meghdari,S. & Yousefi,M.(2020). Critical discourse analysis of educational texts in nature schools: An ecolinguists perspectives. Language Related Research. 1(67) 99- 127.
Seraj, A. Allami, Z. Sassani, F. & Faghih Malekmarzban, N.(2022). The textual arrangement of request speeches in Ferdowsi's Shahnameh.Textual Criticism of Persian Literature, 2(54).
Thomson, G. (2014). Introducing functional grammar 3nd edition. Routledge.
Umiyati, M. (2019). Textual Metafunction in Donald Trump’s Speech “Recognizing Jerusalem as Occupied Palestine’s Capital”. International Journal of Systemic Functional Linguistics, 2(2), 55-60.
Yule, G. (1986). Pragmatics. Oxford University Press.

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 22 تیر 1404