طراحی کارآمد و نظاممند برنامه آموزشی زبان به واسطه درآمیختن راهبردها و شیوههای آموزش و یادگیری با ساخت شناختی فراگیران و ملاحظات محیطی در تلاش است تا به صورتی فزاینده، زبانآموزانی مؤثر و توانمند پرورش دهد؛ زیرا آموزش اثربخش با طراحی آموزشی تأثیرگذار آغاز میشود و این طراحی متضمن رویدادها و حوزههای وسیعی است که از مهمترین آنها میتوان به تولید ساختارمند مواد و محتوای آموزشی اشاره کرد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف تحلیل تمرینات کتابهای درسی عربی دوره اول متوسطه بر مبنای مدل طراحی برنامه آموزشی زبان پل نیشن و جان مکالیستر (2010م) در بحث قالب و ارائه فعالیتهای یادگیری انجام پذیرفته است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده و به منظور دستیابی به نتایج قویتر و معتبرتر از روش جدید وزندهی آنتروپی شانون و آزمونهای آماری همگنی واریانس لون،تک متغیره و کروسکال-والیس هم بهره گرفته شده است. جامعه و نمونه آماری منطبق بر یکدیگر بوده و کلیه تمرینات کتابهای عربی این مقطع مدارس ایران در سال تحصیلی 1402-1401ه.ش/ 2023-2022 م را دربرگرفته است. ابزار تحلیل محتوا در این پژوهش، بازبینهای محققساخته مبتنی برلایههای مطرح در این مدل (درونداد معنامحور، درونداد شکلمحور، برونداد معنامحور، برونداد شکلمحور) بوده که روایی آن توسط متخصصان دانشگاهی و پایایی آن با بهکارگیری روش همبستگی پیرسون محاسبه شده است. نتایج بررسیها نشان داد که در این تمرینات توازن و تعادلی چهارسویه میان انواع لایهها وجود ندارد و بخش عمده تمرینات بر لایه برونداد معنامحور متمرکز است.
منابع عربی
- دحلان، عمر علی. (2015م). «صوره المرأه فی کتب اللغه العربیه للمرحله الأساسیه الأولی فی فلسطین»؛ مجله البحث العلمی فی التربیه، العدد16، صص 405-389.
- سازمان پژوهش وبرنامه ریزی آموزشی. (1401ه.ش). عربی، زبان قرآن- پایه هفتم دورە اول متوسطه (709)، دفتر تألیف کتابهای درسی عمومی ومتوسطه نظری، وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران.
- ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1401 ه.ش). عربی، زبان قرآن- پایه هشتم دورە اول متوسطه (809)، دفتر تألیف کتابهای درسی عمومی ومتوسطه نظری، وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1401ه.ش). عربی، زبان قرآن- پایه نهم دوره اول متوسطه (909)، دفتر تألیف کتابهای درسی عمومی ومتوسطه نظری، وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران.
منابع فارسی
- آذر، عادل. (1380ش). «بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش دادهها در تحلیل محتوا»؛ فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی، دانشگاه الزهرا(س)، سال11، شماره 38و 37، صص18-1.
- تقوایی، مسعود؛ محمدرضا بسحاق و اسماعیل سالاروند. (1391ه.ش). آزمون فرضیههای پژوهش با استفاده از SPSS، اصفهان: معظمی.
- حبیبپور، کرم و رضا صفریشالی. (1391ه.ش). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی، تهران: متفکران.
- رشیدی، ناصر و فرزانه الهیار. (1394ه.ش). «توصیف و تحلیل مجموعهی «فارسی بیاموزیم» بر اساس الگوی لیتل جان (2011)»؛ پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، 4 (1) (پیاپی9)، صص136-103.
- ریچی، ریتا سی؛ جیمز دی کلاین و مونیکا دبلیو ترسی. (2011م). نقش پایه طراحی آموزشی: (نظریه، پژوهش و عمل)؛ ترجمه حسین زنگنه و الهه ولایتی، تهران: آوای نور، 1391ه.ش.
- سرمد، زهره. (1384ه.ش). آمار استنباطی (گزیدهای از تحلیلهای آماری تک متغیره)، تهران: سمت.
- سیگل، سیدنی. (1372ه.ش). آمار غیرپارامتری برای علوم رفتاری؛ ترجمه یوسف کریمی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
- قورچائی، معین و امید کر. (1399ه.ش). «تحلیل محتوای ارتباطی تمرینها و اهداف کتاب ریاضی جدیدالتالیف پایه ششم ابتدایی»، ارائهشده در دومین همایش ملی آموزش ریاضی ابتدایی، گلستان: پردیس آیتالله خامنهای گرگان، 15 شهریور 1399.
- لشین، سینتیا بی؛ جولین پولاک و چارلز ام. رایگلوث. (1992م). راهبردها و فنون طراحی آموزشی؛ ترجمه هاشم فردانش، تهران: سمت، 1397ه.ش.
- محمودی، مهدی؛ مرجان معصومیفرد؛ نصیبه پوراصغر و فتانه حسنی جعفری. (1400ه.ش). طراحی آموزشی، تهران: دانشگاه پیام نور.
- نوروزی، داریوش و سیدعباس رضوی. (1401ه.ش). مبانی طراحی آموزشی، تهران: سمت.
- نوریان، محمد. (1394ه.ش). روشهای ارزشیابی کتابهای درسی با تأکید بر تحلیل محتوای کمّی و کیفی، تهران: شورا.
- نیشن، پل و جان مکالیستر. (2010م). طراحی برنامه آموزشی زبان؛ ترجمه مهینناز میردهقان و دیگران، تهران: خاموش، 1396ه.ش.
- یارعلی ایزدخواستی، جواد؛ اسماعیل اسماعیلیان و قربان اسماعیلی. (1398ه.ش). راهنمای تحلیل محتوای کتب درسی، تهران: رشد فرهنگ.
منابع لاتین
- Hutchinson, T & Torres, E. (1994). “The textbook as agent of change”. ELT Journal. 48/4, pp 315-328.
- Richards, J.C. (2001). “The Role of Textbooks in a Language Program”, UK: Cambridge University Press, pp 1-6.
- Tomlinson, B. (2011). “Materials Development in Language Teaching”, 2.ed. Cambridge University Press.
ایراندوست,فاطمه , جلائی پیکانی,مریم و زارعی,عباس . (1404). تحلیل محتوا و بررسی موازنه صوری و معنایی تمرینهای کتابهای درسی عربی دوره اول متوسطه بر اساس مدل نیشن و مکالیستر. جستارهای زبانی, (), 395-.
MLA
ایراندوست,فاطمه , جلائی پیکانی,مریم , و زارعی,عباس . "تحلیل محتوا و بررسی موازنه صوری و معنایی تمرینهای کتابهای درسی عربی دوره اول متوسطه بر اساس مدل نیشن و مکالیستر", جستارهای زبانی, , , 1404, 395-.
HARVARD
ایراندوست,فاطمه,جلائی پیکانی,مریم,زارعی,عباس. (1404). 'تحلیل محتوا و بررسی موازنه صوری و معنایی تمرینهای کتابهای درسی عربی دوره اول متوسطه بر اساس مدل نیشن و مکالیستر', جستارهای زبانی, (), pp. 395-.
CHICAGO
فاطمه ایراندوست, مریم جلائی پیکانی و عباس زارعی, "تحلیل محتوا و بررسی موازنه صوری و معنایی تمرینهای کتابهای درسی عربی دوره اول متوسطه بر اساس مدل نیشن و مکالیستر," جستارهای زبانی, (1404): 395-,
VANCOUVER
ایراندوست,فاطمه,جلائی پیکانی,مریم,زارعی,عباس. تحلیل محتوا و بررسی موازنه صوری و معنایی تمرینهای کتابهای درسی عربی دوره اول متوسطه بر اساس مدل نیشن و مکالیستر. جستارهای زبانی, 1404; (): 395-.