آموزش وندها و شبه وندهای اشتقاقی فارسی به غیرفارسی‌زبانان از منظر صرفِ شناختی: مطالعۀ موردی پسوندهای اسم فاعل‌ساز (کار، گر، بان، باز، -َنده)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تخصصی رشته زبان‌شناسی همگانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 استادیار زبان‌شناسی همگانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 دانشیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
در این پژوهش به آموزش وندها و شبه وندهای اشتقاقی اسم فاعل‌ساز فارسی (کار، گر، بان، باز، -َنده) در واژه‌های مشتق به غیرفارسی‌زبانان با بهره‌گیری از دو روش صریح و غیرصریح پرداخته شده است. در آموزش مستقیم/صریح از مبانی نظری صرفِ شناختی مطرح‌شده از سوی هماوند (2011) استفاده شده و در آموزش غیرمستقیم/ غیرصریح، متن‌هایی که حاوی واژه‌های مشتق بودند به فارسی‌آموزان آموزش داده شده است. در این مطالعه، 16 نفر از فارسی‌آموزان مرکز آزفای دانشگاه علامه طباطبایی و مرکز آزفای دانشگاه شهید بهشتی در سطح پیشرفته، در قالب دو گروه کنترل و آزمایش بررسی شدند. فارسی‌آموزان در دو آزمون به عنوان پیش‌آزمون و پس‌آزمون شرکت کردند. نتایج این پژوهش براساس آمار توصیفی نشان داد که آموزش پسوندهای اسم فاعل‌ساز با بهره‌گیری از مبانی نظری صرفِ شناختی هماوند نظیر مقوله‌بندی، حوزه‌بندی و مفهوم‌سازی همراه با مفاهیم پیش‌نمونه‌ای و حاشیه‌ای می‌تواند در بهبود دانش واژگانی موثر و مفید باشد. به طور کلی به نظر می‌رسد آگاه کردن فارسی‌آموزان از ساختار ساخت‌واژی و معنایی واژه‌های مشتق موجب می‌شود اطلاعات زبانی و سطح یادگیری آن‌ها افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


راسخ مهند، محمد؛ (1393)، درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی، تهران: سمت
سامعی، حسین. تفسیری، ملیحه؛ (1393). الگوهای ساخت واژه در زبان فارسی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار
کربلائی‌صادق، مهناز. گلفام، ارسلان؛ (1395)، «ویژگی‌های فعل مرکب با مصادر قرضی و اشتقاق‌های آن از زبان عربی در فارسی معاصر: ویژگی‌ها و محدودیت‌ها دیدگاه صرفِ شناختی»، دوماهنامۀ جستارهای زبانی، صص109-128
محمودی بختیاری، بهروز. شاه‌حسینی، فائقه؛ (1394)، «طرح‌واره‌های تداعی‌شدۀ تکواژ «کار» به عنوان مقوله‌ای چندمعنا: مطالعه‌ای در صرفِ شناختی»، مجلۀ زبان و زبان‌شناسی
• Baleghizadeh, S. & A. Saharkhiz (2014). “The impact of processing instruction on the recognition and production of English derivational affixes among EFL learners”. SAGE Open. No. 4/4.
• Golfam, Arsalan & Mahmoodi-Bakhtiari, Behrooz & Karbalaei Sadegh, Mahnaz. “The study of the Irreversible Binominals in Persian: A Cognitive Morphology Approach”. Procedia- Social and Behavioral Sciences 136 (2014) 159- 163.
• Golfam, Arsalan & Karbalaei Sadegh, Mahnaz. “The Investigation of Instrumental Compounds in Persian: A Cognitive Morphology Approach”. Procedia- Social and Behavioral Sciences 136 (2014) 164- 168.
• Hamavand, Zeki. (2011), Morphology in English: word formation in cognitive Grammar.
• Karimkhanlooei, G., & Maboudi, B. (2017). “Affixation Knowledge Strategy in Teaching English Vocabylary for Medicine”. International Journal of Language in India, 17(1), 72-90.
• K, Erikson Tarigan. M. Stevani, (2020). “Teaching vocabulary acquisition through derivational suffixes of SMP Santo Petrus Medan in the Academic Year 2017/2018”. Budapest International Research and Critics in Linguistics and Education (BirlE) Journal, Vol. 3, No. 2, pp 999-1012.
• Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind. Chicago: The University of Chicago Press.
• Sonbul, S. (2013). “Approaches to second language vocabulary teaching”. The Encyclopedia of Applied Linguistics. First Edition. Ed. Chapelle, C.A. Chicester: Blackwell Publishing Ltd.
• Xinjie, L. (2011). “A Study of Acquiring L2 Vocabulary Through Using Word Part Strategy”. MA Thesis, Kristianstad University, Kristians.
• Yurtbasi, Mtin. (2015). “Building English vocabulary through roots, prefixes and suffixes”. Global Journal of Foreign language Teaching, Vol. 05, Issue 1, 44-51.
• Zimmerman, C.B. (2009). Word Knowledge: A Vocabulary Teachers Handbook. Oxford: Oxford University Press.
• Vadasy, P.F., & Nelson, J. R. (2012). Vocabularly Instruction for Struggling Students. London: Guilford.
• Rasakh Mohand, Mohammad. (2014), An Introduction to Cognitive Linguistics, Tehran.
• Samei, Hossein et al. (2014). Patterns of word formation in Persian language, Persian language and literature academy.
• Tabatabai, Aladdin. (2016), descriptive dictionary of Persian grammar.
• Karbalai Sadeq, Mahnaz. Gulfam, Arslan; (2016), "Features of the compound verb with borrowed infinitives and its derivations from the Arabic language in contemporary Persian: features and limitations of the purely cognitive perspective", pp. 109-128.
• Mahmoudi Bakhtiari, Behrouz. Shahhosseini, Faiqeh; (2014), "Associated schemas of the morpheme "kar" as a multi-meaning category: a study in cognitive perspective ".

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 22 تیر 1404