تحلیل پدیده‌های صرف اشتقاقی نامتقارن زبان فارسی در چارچوب رویکرد صیغگانی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 گروه زبان شناسی همگانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
2 استادیار زبان شناسی، هیئت علمی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه(س) قم
3 استادیار گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
در میان برون­دادهای حوزه صرفی زبان، گاه به مواردی برمی­خوریم که تقارنی بین صورت و معنای آن‌ها وجود ندارد و تحلیل این داده­ها در چارچوب رویکردهای تکواژبنیاد با مشکل مواجه می­شود. از جمله این موارد می­توان به مکمل‌گونگی، نقش‌زدودگی، نقصان و همتانمایی اشاره کرد. در چنین مواردی، در چارچوب رویکرد صیغگانی در نظریه­هایی مانند صرف تابع‌های صیغگانی استامپ (2001) و استوارت و استامپ (2007)، صورت نهایی مشتق است که اهمیت دارد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که چگونه نظریه صرف تابع‌های صیغگانی، کلمات مشتق فعلی نامتقارن فارسی را که تناظر یک‌به‌یک بین صورت و معنای آنها وجود ندارد، به­ کمک ابزار نظری صیغگان تحلیل و تبیین­میکند. تحلیل داده­های نامتقارن فارسی در نظریه فوق مشخص کرد که این صورت­ها با اعمال تابع صیغگان بر جفت ریشۀ فعل و مشخصه­های درون یک صورتگاه در صیغگان فعل تعیین می­گردند. فرض وجود بُعد صرفی و بُعد معنایی در سازمان صیغگانی یک واژه فعلی فارسی، تحلیل این پدیده‌های صرفی را در صورت کلمات مشتق فعلی موجه می­سازد. لذا، عدم تقارن میان صورت و معنا دیگر مسئله­ساز نخواهد بود و می­توان به شیوه­ای یکسان کلمات مشتق فعلی را -خواه دارای تقارن بین صورت و معنا، خواه بدون آن- تحلیل و تبیین نمود. در نتیجه این امر، تحلیل یکدست و مقرون به صرفه‌تری نسبت به تحلیل تکواژبنیاد ارائه­ می­شود و دیگر نیازی به طرح راه حل­­های فرعی همانند تکواژ صفر، اشتقاق صفر، تکواژگونگی ستاک‌های متعلق به یک واژه نخواهد بود که همگی از فرض وجود رابطۀ یک‌به‌یک میان صورت و معنا نشأت می­گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Aronoff, M. (1976). Word formation in generative grammar. Cambridge: Cambridge: The MIT.
Baerman, M.; Corbett, G. G.; Brown, D. and Hippisley, A. (2007). Deponency and Morphological Mismatches.
Linguistics Faculty Book Gallery. 4.
Beard, R. (1995). Lexeme-morpheme base morphology, a general theory of inflection and word formation. New York: State University of New York Press.
Bonami, O., & Stump, G. (2016). Paradigm Function Morphology In H. Andrew, & S. Gregory, The Cambridge handbook of morphology. (pp. 449–481). Cambridg: Cambridge University Press.
Booij, Geert. 2005. The grammar of words. Oxford: Oxford University Press.
Corbett, G. G. (2007). Deponency, Syncretism, and What Lies between. In Matthew Baerman, Greville G. Corbett, Dunstan Brown, & Andrew Hippisley (ed). Deponency and Morphological Mistmatches. 21-43. Oxford: Oxford University Press.
Halle, M. (1973). Prolegomena to a theory of word-formation. Linguistic Inquiry, 4, 3-16.
Hippisley, A., & Stump. G. (2016). The Cambridge Handbook of Morphology . Cambridge: Cambridge University Press.
Lieber, R. (1992). Deconstructing Morphology. Chicago and London: University of Chicago Press.
Spencer, A. (2013). Lexical relatedness: A paradigm-based model. Oxford: Oxford University Press.
Stewart, T. S., & Stump, G. T. (2007). Paradigm Function Morphology and the morphology /syntax interface. In Gillian Ramchand & Charles Reiss (eds.), The Oxford Handbook of Linguistic Interfaces, 383–421. Oxford: Oxford University Press.
Stump, G. T. (1991). A Paradigm-Based Theory of Morphosemantic Mismatches. Linguistic Society of America,Vol. 67, No. 4, , 675-725.
Stump, G. T. (2001). Inflectional morphology: A Theory of Paradigm Structure. Cambridge: Cambridge University Press.
Stump, G. T. (2006). Heteroclisis and Paradigm Linkage. Language, Volume 82, No.2, 279-322.
Stump, G. (2011). The formal and functional architecture of inflectional morphology. The Eighth Mediterranean Morphology Meeting (pp. 255-270). Sardinia, Italy: Cagliar.
Stump, G. T. (2020). in responding to emails.
Štekauer, P. (2014). Derivational paradigms. In the Oxford Handbook of Derivational Morphology. Edited by. R. Lieber, and P. Štekauer, P. Oxford: Oxford University Press, PP. 354-369.