مسأله "زبان" و قضایای مربوط به آن یکی از پرچالشترین جنبههای فلسفه و رویکردهای نقدی جدید در خوانش متون دینی بهشمار میرود. این مسئله در رویکردهای نقدی پسامدرن و بویژه خوانش دریدایی متون که یکی از ابزارهای برخی نومعتزلیان در خوانش متن قرآنی است به علت اصالت دادن به زبان در این رویکردها، از اهمیت مضاعفی برخوردار است و باعث چالشهای بزرگی شده که از تفاوت در نوع نگاه به زبان ناشی میشود. در همین راستا، پژوهش حاضر در صدد "تبیین" دو نگاه متفاوتِ دریدا و ملاصدرا برآمده تا شرایط مرئی شدن دو رویکرد به هستی و معرفت از پنجره زبان را فراهم آورد و میزان امکانپذیری یا عدم امکان چنین خوانشهایی را با روشی تحلیلی – تطبیقی بررسی کند. یافتههای پژوهش نشان میدهد با توجه به دیدگاه ملاصدرا نسبت به وجود، معرفت و زبان و قائل بودن او به نظام تشکیکی و ذومراتبی که از سه منبع معرفتی عقل، قلب و وحی حاصل شده و زبان الهی را دارای سه مرحله ابداعی، تکوینی و تشریعی دانسته و به تناسب، زبان بشری را نیز ذومراتبی میداند، دیدگاه دریدا، در هیچکدام از این سطوح زبانی قابل بررسی نیست و با توجه به عدم فراروی دریدا از روش عقلی – فلسفی، هرگز از مرحله "فعل" (در نظام معرفتی خلق و امر) بالاتر نرفته است. به همین دلیل، بکارگیری این شیوه خوانش از متن قرآنی توسط برخی نومعتزلیان، نیازمند بازنگری جدی و تحلیل انتقادی است.
-قرآن کریم
-نهج البلاغه
-ابراهیمی دینانی، غ.م، (1400)، یگانهای چندگونه، طرح نو، تهران.
-ابراهیمی دینانی، غ.م، (1397)، فلسفه و ساحت سخن، چاپ پنجم، انتشارات هرمس، تهران.
-ابراهیمی دینانی، غ.م، (1383)، دفتر عقل و آیت عشق، جلد سوم، انتشارات طرح نو، تهران.
-ابو زید، ن.ح، (1998)، مفهوم النص، المرکز الثقافی، بیروت.
-پروینی، خ و حسینی، س.ح، (1398)، سلطة اللغة وصناعة الحقیقة فی فلسفة مابعد الحداثة (قراءة فی مجموعة "تنبأ أیها الأعمی" لأدونیس)، مجلة دراسات فی اللغة العربیة وآدابها، السنة العاشرة، العدد التاسع والعشرون، صص91-114.
-تاوریت، ب و راجح، س، (2009م)، فلسفة النقد التفکیکی، عالم الکتب الحدیث، بسکرة، الجزایر.
-جوادی آملی، (1364)، نرم افزار تدریس اسفار، جلد7، دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
-دریدا، ژ، (1396الف)، درباره گراماتولوژی، ترجمه مهدی پارسا، انتشارات شَوَند، تهران.
-دریدا، ژ، (1395)، طبیعت، فرهنگ، نوشتار، ترجمه شاهین کوهساری، موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، قم.
-دریدا، ژ، (1396ب)، مواضع، ترجمه پیام یزدانجو، چاپ پنجم، نشر مرکز، تهران.
-دریدا، ژ، (1396ج)، نوشتار و تفاوت، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، نشر نی، چاپ دوم، تهران.
-ریچاردز، م، (1395)، دریدا در قابی دیگر، ترجمه فرزاد جابر الانصار، فرهنگستان هنر، تهران.
-زرگر، ن، (1393)، تقدم فرآیندهای شناختی بر زبان در فلسفه زبان ملاصدرا، نشریه فلسفه، سال42، شماره2، صص55-71.
-زمانیها، ح، (1391)، بررسی تطبیقی رابطه وجودی انسان با عالم از دیدگاه هایدگر و ملاصدرا، مجله انسان-پژوهی دینی، سال نهم، شماره27، صص81-103.
-عجب الفیا، ع.م، (2015)، فی نقد التفکیک، انتشارات اختلاف، الجزایر.
-عیاشی، م، (2015)، القرآن من بناء النص إلی بناء العالم، دارنینوی، دمشق.
-کاشانی، ع.ر، (1393)، تأویلات قرآن کریم مشهور به تفسیر ابن عربی، جلد اول، ترجمه سید جواد هاشمی علیا، انتشارات مولی.
-قیطوری، ع و طاهری، ح و میرزائی، ج، 1386، دریدا و مولوی در برابر فلاسفه، مجله حکمت و فلسفه، سال سوم، شماره چهارم، صص77-92.
-قیطوری، ع، (1398)، قرآن به مثابه کلام خدا، نشر نگاه معاصر، تهران
-لاهوتیان، ح و سروش، ج، (1399)، واقعیت از نگاه محمدباقر صدر و ملاصدرا، فصلنامه پژوهشهای فلسفی – کلامی، سال 22، شماره 2، 1399، شماره پیاپی84.
-لوسی، ن، (1399)، فرهنگ واژگان دریدا، ترجمه مهدی پارسا، نشر شَوَند، تهران.
-مصباحی، م، (1401)، عقل اسلامی میان ابن رشد و ملاصدرا، ترجمه علیرضا باقر، نشر شایا، تهران
-ملاصدرا، (1399)، رساله حدوث العالم، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی، چاپ هفتم. تهران.
-ملاصدرا، (1397)، مفاتیح الغیب، انتشارات مولی، چاپ هفتم، تهران
-ملاصدرا، (1419ﻫ - 1999م)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، المجلد 7، الجزء الثانی من السفر الثالث، الطبعة الرابعة، دارالإحیاء التراث العربی، بیروت.
-ملاصدرا، (1379)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ترجمه محمد خواجوی، سفر سوم، جلد دوم، چاپ اول، انتشارات مولی
-ملاصدرا، (1380)، الحکمة المتعالیة، جلد7، بضمیمه تعلیقات ملاهادی سبزواری، چاپ اول، تصحیح، تحقیق و مقدمه: مقصود محمدی، باشراف: سید محمد خامنهای، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
-ملاصدرا، (1999م)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، الجزء الأول من السِّفر الأول، الطبعة الخامسة، دارإحیاء التراث العربی، بیروت.
-ملاصدرا، (1379)، اسفار اربعه، سفر سوم، جلد دوم، انتشارات مولی
-نجومیان، ا.ع، (1394)، نشانه در آستانه جستارهایی در نشانه شناسی، فرهنگ نشر نو، تهران.
-نمازی، م، (1389)، علیت و وحدت وجود از دیدگاه ملاصدرا، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپ دوم، قم.
-هاندلمان، س، (2015)، کتابة الربانی دریدا، از کتاب "فی نقد التفکیک" تالیف عبد المنعم عجب الفیا، انتشارات اختلاف، الجزایر.
-هایدگر، م، (1400)، شعر، زبان و اندیشه رهایی، ترجمه عباس منوچهری، انتشارات مولی، چاپ چهارم، تهران.
-Sanford L. Drob, 2006, Jacques Derrida and the Kabbalah,www.newkabbalah.com/JDK.pdf
پروینی,خلیل و حسینی گوشکی,سید حسین . (1402). مطالعه تطبیقی زبان از دیدگاه دریدا و ملاصدرا؛ بستری برای امکانسنجی خوانش واساز از متن قرآنی. جستارهای زبانی, 14(4), 303-342. doi: 10.29252/LRR.14.4.10
MLA
پروینی,خلیل , و حسینی گوشکی,سید حسین . "مطالعه تطبیقی زبان از دیدگاه دریدا و ملاصدرا؛ بستری برای امکانسنجی خوانش واساز از متن قرآنی", جستارهای زبانی, 14, 4, 1402, 303-342. doi: 10.29252/LRR.14.4.10
HARVARD
پروینی,خلیل,حسینی گوشکی,سید حسین. (1402). 'مطالعه تطبیقی زبان از دیدگاه دریدا و ملاصدرا؛ بستری برای امکانسنجی خوانش واساز از متن قرآنی', جستارهای زبانی, 14(4), pp. 303-342. doi: 10.29252/LRR.14.4.10
CHICAGO
خلیل پروینی و سید حسین حسینی گوشکی, "مطالعه تطبیقی زبان از دیدگاه دریدا و ملاصدرا؛ بستری برای امکانسنجی خوانش واساز از متن قرآنی," جستارهای زبانی, 14 4 (1402): 303-342, doi: 10.29252/LRR.14.4.10
VANCOUVER
پروینی,خلیل,حسینی گوشکی,سید حسین. مطالعه تطبیقی زبان از دیدگاه دریدا و ملاصدرا؛ بستری برای امکانسنجی خوانش واساز از متن قرآنی. جستارهای زبانی, 1402; 14(4): 303-342. doi: 10.29252/LRR.14.4.10